“Hãy theo đuổi sự ưu tú, thành công sẽ theo đuổi bạn” – đó là thông điệp xuyên suốt bộ phim 3 idiots (Ba chàng ngốc), một siêu phẩm của điện ảnh Bollywood (Ấn Độ).
Bộ phim được chuyển thể từ tiểu thuyết Five Point Someone – What not to do at IIT! của Chetan Bhagat. Câu chuyện kể về ba người bạn thân cùng học tại Đại học cơ khí hoàng gia (ICE). Rancho (Aamir Khan) là một anh chàng phóng khoáng, thông minh và đôi lúc còn rất liều lĩnh. Farhan (R. Madhavan) đam mê nhiếp ảnh nhưng đã học ngành cơ khí theo nguyện vọng của gia đình. Raju (Sharman Joshi) muốn trở thành kĩ sư nhưng anh luôn chịu áp lực phải học để giúp gia đình thoát khỏi cảnh nghèo túng. Cá tính của Rancho có ảnh hưởng lớn đến hai người bạn, anh đã giúp họ sống thật với chính mình, vượt qua mọi khó khăn và theo đuổi sự đam mê. Sự cá tính cùng lối sống phóng túng của họ đã động chạm đến phương pháp giáo dục của ngài hiệu trưởng Viru Sahastrabuddhe (Boman Irani), khiến ông có ác cảm và không ít lần gây khó dễ trong việc học của ba người. Chớ trêu thay, Rancho lại phải lòng Pia (Kareena Kapoor) – con gái thầy hiệu trưởng.
Thầy hiệu trưởng và quan niệm “cuộc đời là một cuộc đua”
Thầy hiệu trưởng Viru thường được sinh viên thường gọi bằng biệt danh “Virus máy tính”. Để tiết kiệm thời gian, ông mặc áo sơ mi có khóa dán, cà vạt có móc treo, mỗi buổi chiều vào lúc 2 giờ ông sẽ ngủ 7 phút rưỡi, trong lúc đó sẽ có người tranh thủ làm những việc có ích khác như cạo râu cho ông. Đây là nhân vật hiếu thắng bậc nhất. Ông thường dạy sinh viên rằng: “Cuộc đời là một cuộc đua và chỉ người về nhất mới được tính đến”. Ông ví những sinh viên của mình như những con chim cu cu, một loài chim chuyên đẻ nhờ ở tổ chim của loài khác và sau khi trứng nở, chim con sẽ đạp những quả trứng khác ra ngoài. Ông cho rằng: “Mọi thứ đều công bằng trong chiến tranh và tình yêu.”
Trong suốt mấy chục năm điều hành ngôi trường, ông đã đưa ICE từ vị trí thứ 28 lên vị trí hạng nhất, đứng đầu ngành cơ khí. Với phương pháp dạy học nhồi nhét cực đoan, ông chỉ dạy sinh viên cày đêm cày ngày để có bảng điểm đẹp, để kiếm được việc làm lương cao và định cư ở Mĩ mà không chú trọng phát huy tính sáng tạo của các em. Rancho chính là cánh chim tự do trong đàn chim cu cu của thầy Viru. Cậu đã thẳng thắn chỉ ra những sai lầm trong phương pháp dạy học của toàn ngành giáo dục. Cậu là người đầu tiên dám đứng trên giảng đường để dạy các giáo sư đầu ngành cơ khí về phương pháp dạy học như thế nào.
Những chàng ngốc thông minh
Tất cả các sinh viên học để có kiến thức, riêng Rancho học để áp dụng vào cuộc sống. Thân thế của cậu vẫn là một ẩn số cho đến khi được hai người bạn thân khám phá ra. Cậu đến với ngành cơ khí bằng một niềm đam mê thật sự. Cậu luôn thách thức mọi quy ước trong mọi hoàn cảnh, tiền bạc, danh lợi, địa vị,…không có cái gì khiến cậu bận tâm. Cậu có câu nói cửa miệng “Aal izz well” (mọi chuyện đều ổn) và cậu dùng nó để trấn an những người xung quanh. Thật kì diệu vì câu nói này đã cứu được cả sinh mạng của một đứa trẻ. Cậu không cần phải học ngày học đêm để đuổi bắt thành công.
“Hãy theo đuổi sự ưu tú, thành công sẽ theo đuổi bạn” đó là phương châm sống của cậu. Và những gì cậu làm được đã chứng minh cậu đúng. Trở thành một nhà khoa học sở hữu hơn 400 bằng sáng chế, được các công ty hàng đầu săn đón, cậu đã cho thấy giá trị của sự ưu tú. Với tính cách liều lĩnh và tư tưởng phóng khoáng, cậu muốn thay đổi cả ngành giáo dục. Cậu đã không làm được điều đó, nhưng chí ít cậu cũng thay đổi được hai người bạn thân và cô người yêu Pia. Hiệu trưởng Viru ngay từ ngày đầu tiên đã không đội trời chung với Rancho, nhưng cuối cùng ông cũng phải thừa nhận rằng cậu là một sinh viên thông minh xuất chúng nhất mà ông từng gặp trong mấy chục năm làm trong ngành giáo dục.
Rancho cùng Farhan và Raju là bộ ba chơi thân với nhau, thường được các giáo sư trong trường gọi là những thằng ngốc (idiots). Nhưng từ “ngốc” ở đây không chỉ trí tuệ mà nói về những trò nghịch dại của họ. Đỗ vào một trường đại học danh tiếng hàng đầu với tỉ lệ chọi 1/500 (mỗi năm chỉ tuyển 400 sinh viên trong số 200 000 thí sinh đăng kí dự thi), chứng tỏ họ không nghề ngốc chút nào. Nhưng họ cũng là những chàng sinh viên nghịch ngợm. Rancho dù thông minh xuất chúng đến đâu cũng không tránh khỏi những giây phút sai lầm. Uống rượu say rồi đi tiểu vào nhà thầy hiệu trưởng, ăn trộm đề thi cho bạn (vì biết hiệu trưởng cố tình ra đề để đánh trượt Raju), thay đổi bài diễn văn của Chatur khiến buổi lễ kỉ niệm ngày nhà giáo thành trò cười. Những việc họ làm đã gây ra hậu quả nghiêm trọng.
Farhan ngốc vì không đấu tranh để đi theo đam mê của mình mà thuận theo gia đình để học một ngành mà cậu không có năng lực. Raju ngốc vì lúc nào cũng chìm trong những mối lo sợ. Không biết làm gì hơn, cậu lúc nào cũng cúng bái, cầu nguyện thần thánh, số nhẫn thánh cậu đeo trên tay còn nhiều hơn cả số ngón tay của cậu. Khi buộc phải lựa chọn giữa bản thân, gia đình và tình bạn, cậu đã chọn một giải pháp tiêu cực là tự tử. Bộ phim cũng diễn tả những nét tâm lí rất đời thường của những người bạn thân, rằng: “Khi biết bạn mình thi trượt, chúng tôi rất buồn. Nhưng khi biết bạn mình đứng thứ nhất, chúng tôi còn buồn hơn gấp nhiều lần”.
Phim có nhiều thông điệp mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc, nhưng không giáo điều, khô cứng mà được lồng ghép vào mạch truyện và được phát ngôn qua lời thoại của nhân vật. Chẳng hạn, Rancho từng khẳng định: “Công ty thích con người chứ không thích máy móc”. Còn Raju sau khi trở về từ cõi chết, cậu đã nói với nhà tuyển dụng khi đi phỏng vấn: “Ngày hôm nay tôi không cảm ơn Thượng Đế đã cho tôi công việc này mà tôi cảm ơn họ đã cho tôi được sống. Nếu các ông không nhận tôi cũng không sao cả. Tôi sẽ làm điều gì đó khác cho cuộc sống của mình.”
Sự tiến bộ vượt bậc của điện ảnh Bollywood
Bộ phim có một cốt truyện hết sức lôi cuốn. Cốt truyện có nhiều tình tiết biến hóa nhưng không rối, các tình tiết liên kết với nhau rất chặt chẽ và logic, không có tình tiết nào dư thừa. Bên cạnh câu chuyện chính về tình bạn của “ba chàng ngốc”, là những câu chuyện nhỏ được lồng ghép, cũng lôi cuốn không kém câu chuyện chính. Đó là câu chuyện tình yêu giữa Rancho với Pia và câu chuyện về thân thế của Rancho. Các kể chuyện đảo ngược trật tự thời gian, xen kẽ giữa hiện tại và quá khứ theo dòng hồi tưởng của nhân vật Farhan Queshi. Farhan trở thành người kể chuyện nhân chứng, trong phim thường xuyên xuất hiện những “âm thanh ngoài hình” (voice-off), là giọng kể của Farhan. Điểm nhìn trong phim là điểm nhìn bên trong, có sự dịch chuyển từ nhân vật này qua nhân vật khác.
Phim có sử dụng những góc quay và hiệu ứng đặc biệt. Thủ pháp toàn cảnh và lia máy được dùng để thu lại toàn cảnh thiên nhiên Ấn Độ tươi đẹp và hùng vĩ, tất cả những cảnh này đều được quay từ trực thăng. Trong phim cũng sử dụng những hiệu ứng đặc biệt cho một số phân cảnh, chẳng hạn đoạn phim flashback theo sự hồi tưởng của nhân vật Chatur, hay những cảnh miêu tả cảnh gia đình Raju. Phim có nhịp dựng nhanh, cắt cảnh liên tục, có những cảnh gay cấn, hồi hộp.
Một trong những đặc trưng của phim Ấn Độ là những cảnh ca múa. Trong 3 idiots có 3 trường đoạn âm nhạc, đó là bài All is well nói về phong cách và lối sống của “ba chàng ngốc”, bài Zoobi Doobi là bản tình ca nhiều màu sắc của Rancho và Pia. Bài Give me some sunshine nói lên khát vọng được sáng tạo, được sống là chính mình của cậu sinh viên cá tính Joy Lobo, cũng là tiếng lòng của nhiều sinh viên khác.
Với những bước đột phá sáng tạo về nhân vật, cốt truyện cũng như nghệ thuật dàn cảnh, quay phim,…3 idiots đã khẳng định thêm sự phát triển mạnh mẽ của phim Bollywood những năm 2000 sau một thời kì dài chìm trong khủng hoảng. Phim là một minh chứng rằng trong số hơn 1000 phim mà nền công nghiệp điện ảnh tiếng Hindi sản xuất ra mỗi năm, cũng có những phim có giá trị nghệ thuật cao và giá trị nội dung sâu sắc; chứ không phải là hình thức giải trí rẻ tiền, rập khuôn theo những lối mòn sẵn có.
3 idiots là bộ phim hội tụ đủ những yếu tố hài hước, những tình tiết bất ngờ, những pha hành động gay cấn, những khoảnh khắc bi thương và cả nỗi trầm tư xúc động. Bộ phim giống như một món ăn tinh thần với đủ các loại gia vị hỗn hợp để mỗi người đều có thể thưởng thức theo cách của riêng mình.
I Am NGA
Nếu bạn thích bài viết này, hãy ủng hộ để tác giả có động lực chia sẻ nhiều bài viết tâm đắc hơn.
Vui lòng đọc kỹ yêu cầu về bản quyền trước khi sao chép hoặc trích dẫn nội dung trên blog.
Mời bạn nghe I Am NGA Podcast trên Spotify hoặc YouTube.
Hi, I Am NGA! 
Leave a comment